SAGA3KS05 - Kalda stríðið

Einingafjöldi: 5
Þrep: 3
Forkröfur: SAGA2MN5
Í áfanganum verður fjallað um sögu Kalda stríðsins frá lokum síðari heimsstyrjaldar fram til ársins 1991 og gerð grein fyrir áhrifum þess á þá heimsmynd sem við nú búum við. Fjallað verður um hugmyndafræðileg átök stórvelda Bandaríkjanna og Sovétríkjanna og einstökum tímabilum í sögu Kalda stríðsins gerð góð skil, þar sem skiptust á harðnandi deilur og friðarumleitanir. Fjallað verður um upphaf og endalok Kalda stríðsins, skiptingu heimsbyggðarinnar milli átakaaðilanna, hernaðarbandalög stórveldanna, staðgenglastríðin og járntjaldið í Evrópu, baráttu hagkerfa kommúnisma og kapítalisma, kjarnorkuvána, vígbúnaðar- og geimferðakapphlaupið auk áhrifa Kalda stríðsins á þróun ríkja og samfélaga um gervallan heim. Meðal einstakra efnisþátta verða m.a. staðgenglastríðin í Kóreu, Víetnam og Afganistan, deilurnar um Berlín og Kúbu, uppreisnir og andóf í Evrópu, uppgangur nýrra stórvelda Kína og Indlands sem og barátta uppreisnar- og skæruliðaafla í Suður-Ameríku, Asíu og Afríku undir merkjum sósíalisma.

Þekkingarviðmið

Nemandi skal hafa öðlast þekkingu og skilning á:

  • helstu sögulegum atburðum og átökum á tímum Kalda stríðsins
  • hugtakinu ógnarjafnvægi í samskiptum stórvelda og áhrifum þess
  • þeim ólíku hugmyndafræðilegu stjórnmálastefnum sem höfðu áhrif á tímabilinu
  • hugmyndafræðilegri baráttu kommúnískra og kapítalískra samfélaga á tímabilinu
  • efnahagsþróun tímabilsins í samfélögum Vesturlanda, Sovétríkjanna og á áhrifasvæðum þeirra
  • einkennum og sögu Sovétríkjanna, Bandaríkjanna og Evrópuríkja á tímabilinu
  • áhrifum Kalda stríðsins á alþjóðasamskipti og stjórnmálabaráttu í ólíkum heimshlutum
  • þeim alþjóða- og ríkisstofnunum sem höfðu áhrif á þróun Kalda stríðsins
  • helstu persónum sem höfðu áhrif á þróun Kalda stríðsins
  • vígbúnaðarkapphlaupi og geimferðakapphlaupi Kalda stríðsins

Leikniviðmið

Nemandi skal hafa öðlast leikni í að:

  • lesa fræðilegan texta á ensku um efni áfangans
  • afla sér upplýsinga um efni áfangans, greina þær og setja í sögulegt samhengi
  • meta gildi og áreiðanleika heimilda og nýta sér fjölbreyttar tegundir þeirra
  • nýta sér internetið og bókasöfn til þess að afla sér dýpri fræðilegrar þekkingar á ýmsum efnisþáttum áfangans
  • beita sagnfræðilegum aðferðum við úrvinnslu og skráningu heimilda
  • tjá sig í ræðu og riti um efni áfangans, rökræða efnið og geta miðlað því á fjölbreyttan máta
  • beita gagnrýnni hugsun og greina orsakasamhengi sögulegra atburða

Hæfniviðmið

Nemandi skal geta hagnýtt þá almennu þekkingu og leikni sem hann hefur aflað sér til að:

  • koma söguþekkingu sinni og skilningi á efninu á framfæri með fjölbreytilegum hætti
  • geta tekið þátt í skoðanaskiptum og rökræðum með jafningum um efni áfangans
  • gera sér grein fyrir orsökum Kalda stríðsins og ástæðum fyrir endalokum þess
  • geta ályktað um orsakasamband atburða í víðu sögulegu samhengi
  • meta og greina áhrif Kalda stríðsins á alþjóðasamskipti og valdajafnvægi stórvelda
  • geta ályktað um áhrif Kalda stríðsins á samtímaatburði og fá betri skilning á umfjöllun um alþjóðamál í fjölmiðlum
  • gera sér grein fyrir einkennum og hegðun stórvelda í samskiptum á alþjóðavettvangi
  • geta tekið gagnrýna afstöðu til samskipta stórvelda á alþjóðavettvangi og til hlutverks alþjóðastofnana.
Nánari upplýsingar á námskrá.is